Afbeelding op een bol
Een afbeelding op een bol is een projectie van een driedimensionale scène op een bolvormig oppervlak, waarbij de kijkrichting vanuit het middelpunt van de bol wordt bepaald.
Stel je voor dat je binnenin een transparante strandbal zit. Alles wat je op de binnenkant tekent, is een afbeelding op een bol. Het is alsof je een 360° selfie maakt met de wereld! Deze techniek wordt gebruikt voor dingen zoals planetariums* en Google Street View.
Wil je meer weten over perspectief? In het boek “Perspectief” vind je meer informatie en interactieve toepassingen over dit onderderwerp.
* Een planetarium is een schaalmodel van ons zonnestelsel.
* Een planetarium is een schaalmodel van ons zonnestelsel.
De aarde is bijna perfect rond, zoals een voetbal. Maar als we een kaart van de wereld tekenen, maken we die vaak plat, zodat het makkelijker is om op papier te laten zien.
Als je een wereldkaart op een bol wilt projecteren, is het eigenlijk alsof je probeert een plat plaatje van de aarde om een bal heen te vouwen. Dit lijkt op wat er gebeurt als je een sticker probeert te plakken op een bal: het is niet zo gemakkelijk omdat het stickerpapier plat is en de bal rond. Je krijgt dan kreukels of gaten. Je moet dus slim nadenken hoe je de platte kaart verandert, zodat hij op de bol past.
Hieronder zie je hoe van een afbeelding een bol is gemaakt. Zoiets gebeurt er ook met de wereldkaart.
De aarde is bijna perfect rond, zoals een voetbal. Maar als we een kaart van de wereld tekenen, maken we die vaak plat, zodat het makkelijker is om op papier te laten zien.
Als je een wereldkaart op een bol wilt projecteren, is het eigenlijk alsof je probeert een plat plaatje van de aarde om een bal heen te vouwen. Dit lijkt op wat er gebeurt als je een sticker probeert te plakken op een bal: het is niet zo gemakkelijk omdat het stickerpapier plat is en de bal rond. Je krijgt dan kreukels of gaten. Je moet dus slim nadenken hoe je de platte kaart verandert, zodat hij op de bol past.
Hieronder zie je hoe van een afbeelding een bol is gemaakt. Zoiets gebeurt er ook met de wereldkaart.
De aarde is bijna perfect rond, zoals een voetbal. Maar als we een kaart van de wereld tekenen, maken we die vaak plat, zodat het makkelijker is om op papier te laten zien.
Als je een wereldkaart op een bol wilt projecteren, is het eigenlijk alsof je probeert een plat plaatje van de aarde om een bal heen te vouwen. Dit lijkt op wat er gebeurt als je een sticker probeert te plakken op een bal: het is niet zo gemakkelijk omdat het stickerpapier plat is en de bal rond. Je krijgt dan kreukels of gaten. Je moet dus slim nadenken hoe je de platte kaart verandert, zodat hij op de bol past.
Uitleg: Van afbeelding naar bol
Hieronder zie je hoe van een afbeelding een bol is gemaakt. Zoiets gebeurt er ook met de wereldkaart.
Uitleg:
Van afbeelding naar bol
Uitleg: Van afbeelding naar bol
5-Punts Perspectief
Een 5-punts perspectief is een manier om een driedimensionale scène op een plat vlak weer te geven. Je hebt niet alleen links, rechts, boven en onder, maar ook diepte en daarom zijn er vijf verdwijnpunten.
Voorbeelden van een 5-punts perspectief zijn een wereldkaart en een tekening van een stad, waarbij de gebouwen naar de verdwijnpunten lijken toe te krimpen.
Bij een 5-punts perspectief zijn er vijf verdwijnpunten:
- één in het midden
- twee aan de horizontale randen (links en rechts)
- twee aan de verticale randen (boven en onder)
In het raster kun je de punt in het midden zien als het gezichtsveld. De lijnen in het raster buigen naar de verdwijnpunten toe.
Zoek de vijf verdwijnpunten in het 5-punts perspectief hierboven
Hoe teken je in 5-punts perspectief? (kubus)
- Kies een voorwerp. Begin met iets eenvoudigs zoals bijvoorbeeld een kubus.
- Plaats het voorwerp in het midden. Teken voor een kubus een “vierkant” in het midden. Dat is de bovenkant van de kubus. De lijnen die in werkelijkheid recht zijn, lopen nu gebogen.
- Stippel de lijnen vanuit de hoekpunten naar het middelste verdwijnpunt. Volg de kromming van het raster.
- Teken de onderkant van de kubus. Gebruik de gebogen lijnen om een “vierkant” parallel aan de bovenkant te tekenen.
- Verbind de hoekpunten tussen de boven en onderkant als het een doorzichtige kubus is, laat anders de stippellijnen staan. Gum onnodige hulplijnen weg.
- Voeg details en schaduw toe om de tekening meer diepte te geven.
Zoek de vijf verdwijnpunten in het 5-punts perspectief hierboven
Hieronder zie je een voorbeelden van de tekeningen. Eerst het raster, daarna zijn een paar gebouwen getekend en in de laatste zie je een stad in 5-punts perspectief.
Hieronder zie je een voorbeelden van de tekeningen. Eerst het raster, daarna zijn een paar gebouwen getekend en in de laatste zie je een stad in 5-punts perspectief.
Oefen en experimenteer zelf. Maak een tekening in 5-punts perspectief. Als je de tekening wilt bewaren kun je een screenshot maken.
Veel plezier.
Oefening: 5-punts perspectief
Oefening: 5-punts perspectief
Oefening:
5-punts perspectief
Wil je meer weten over perspectief? In het boek “Perspectief” vind je meer informatie en interactieve toepassingen over dit onderderwerp.
Kunst en wiskunde
Informatie
Kunst en Wiskunde en Interactieve boekenjuffen zijn een onderdeel van iDigitiek.
Kunst en wiskunde
Informatie
Kunst en Wiskunde en Interactieve boekenjuffen zijn een onderdeel van iDigitiek.
Copyright © 2025 | Kunst en Wiskunde ontdekken
Kunst en Wiskunde ontdekken